Контент анализ поэзии Бухар жырау в контексте религиозно-философской парадигмы
Kazakh zhyrau poets have a special socio-political, religious-ideological place in humanitarian science. Especially noticeable in the work of Bukhar Zhyrau, who in the XVIII century was a political figure and a batyr fought against the Dzungarian invasion. Bukhar Zhyrau’s works clearly show his deep...
| Subtitles: | Бұқар жырау поэзиясының діни-философиялық парадигма контекстіндегі мазмұндық талдануы |
|---|---|
| Authors: | ; ; ; |
| Format: | Electronic Article |
| Language: | Russian |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí
2023
|
| In: |
Chabaršy. Dintanu serijasy
Year: 2023, Volume: 36, Issue: 4, Pages: 52-61 |
| Further subjects: | B
поэзия
B Бухар жырау B традиционный ислам B казахское общество B философия B религия |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
| Summary: | Kazakh zhyrau poets have a special socio-political, religious-ideological place in humanitarian science. Especially noticeable in the work of Bukhar Zhyrau, who in the XVIII century was a political figure and a batyr fought against the Dzungarian invasion. Bukhar Zhyrau’s works clearly show his deep knowledge of Islam and nomadic civilization, which stood on crossroads of colonial policy of Russian Empire. His works singing the Creator in different hypostases (Allah, Kudai, Tanir) revealed the peculiarities of social system of Kazakhs. Following from this, the relevance of chosen topic can be said clearly, as Kazakh traditional Islam is not yet fully studied and requires a special approach. Therefore, object of study was chosen Bukhar Zhyrau poetry, where he reveals features and differences of Kazakhs traditional Islam, as well as the philosophy of the time. The historical-cultural and religious studies approach of analyzing Bukhar Zhyrau’s works revealed his subtle empathy for the fate of Kazakhs. Thus, article aims study the religious-philosophical paradigms of Bukhar Zhyrau’s work by means research method content analysis. Main tasks of achieving the designated goal the actual problems of analyzing the content Bukhar Zhyrau’s poetry and structure composition. Historiographical review and Bukhar Zhyrau’s poetry acted as the main sources. Казахские поэты жырау в гуманитарной науке имеют особое социально-политическое и религиозно-идеологическое место. Они как основные идеологи казахского общества воспевали, критиковали, порой выходили против политики ханов. Это в особенности заметно в творчестве Бухар жырау, который в XVIII веке с одной стороны был политическим деятелем, с другой был батыром и воевал против джунгарского нашествия. По творчеству Бухар жырау отчетливо видны его глубокие знания об исламе и кочевой цивилизации, которая стояла на перепутии колониальной политики Российской империи. Жырау, сильно переживал за судьбу казахского народа и призывал к борьбе за национальную самоидентификацию, а так же параллельно в своих произведениях воспевая Создателя в разных ипостасиях раскрывал особенности общественного строя казахов. Следуя из этого, актуальность выбранной темы можно сказать наглядна, так как казахский традиционный ислам еще не полностью изучен и требует особого подхода. Поэтому объектом исследования была выбрана поэзия Бухар жырау, где он раскрывает особенности и различия традиционного ислама казахов, так же философию того времени. Историко-культурный и религиоведческий подход анализа творчества Бухар жырау, раскрыл его тонкую стронону сопереживания за дальнейшую судьбу казахов. В свою очередь контент анализ его творчества раскрыл, на сколько ислам в казахском обществе имел огромную роль. Таким образом в данной статье поставлена цель изучения религиозно-философских парадигм творчества Бухар жырау, путем метода исследования-контент анализа. Қазақ жырауларының гуманитарлық ғылымдардағы қоғамдық-саяси және діни-идеологиялық орны ерекше. Олар қазақ қоғамының негізгі идеологтары ретінде хандардың саясатын мақтап, сынап, кейде қарсылық танытты. Бұл, әсіресе, XVIII ғасырда бір жағынан саяси қайраткер, екінші жағынан батыр, жоңғар шапқыншылығына қарсы күрескен Бұқар жыраудың шығармаларында ерекше байқалады. Бұқар жыраудың Ресей империясының отарлау саясатының тоғысында тұрған ислам діні мен көшпелілер өркениетін терең меңгергендігі оның шығармаларынан айқын көрінеді. Жырау қазақ халқының тағдырына қатты алаңдап, ұлттық өзін-өзі тану жолындағы күреске үндесе, сонымен бірге өз шығармаларында Жаратушыны әр түрлі формада (Алла, Құдай, Тәңір) мадақтай отырып, қазақтың қоғамдық жүйесінің ерекшеліктері мен жан дүниесін көрсете білді. Бұдан, қазақтың дәстүрлі исламы әлі толық зерттелмегі мен ерекше көзқарасты қажет ететіндігін осы таңдап алынған тақырыптың өзектілігін айқындауда. Сондықтан зерттеу нысаны ретінде Бұқар жыраудың поэзиясы таңдалып, онда ол дәстүрлі қазақ ислам дінінің ерекшеліктері мен өзгешеліктерін, сол кездегі философиясын ашып көрсетеді. Бұқар жыраудың шығармашылығын талдаудағы тарихи-мәдени және дінтанулық көзқарас оның қазақтың болашақ тағдырына жанашырлық сезімін ашты. Өз кезегінде оның шығармашылығын мазмұндық талдау қазақ қоғамында ислам дінінің қалай орасан зор рөл атқарғанын ашты. Сонымен, бұл мақалада Бұқар жырау шығармашылығының діни-философиялық парадигмаларын зерттеу әдісі - мазмұндық талдау арқылы зерттеу мақсаты қойылған. |
|---|---|
| ISSN: | 2521-6465 |
| Contains: | Enthalten in: Chabaršy. Dintanu serijasy
|
| Persistent identifiers: | DOI: 10.26577//EJRS.2023.v36.i4.r6 |