The idea of "Tengrism" in Turkic proverbs
Although the Turkic people have the same origin, their beliefs do not coincide, therefore it is difficult to study the religious beliefs of the Turkic people. The religious and theological paradigm of Turkology is very extensive. The strategic direction of theological Turkology is the scientific ana...
| Subtitles: | «Тенгрианская» идея в тюркских пословицах и поговорках Түркі мақал-мәтелдеріндегі тәңірлік идеясы |
|---|---|
| Authors: | ; |
| Format: | Electronic Article |
| Language: | English |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí
2021
|
| In: |
Chabaršy. Dintanu serijasy
Year: 2021, Volume: 27, Issue: 3, Pages: 42-49 |
| Further subjects: | B
the idea of Тengrism
B Тенгрианская идея B паремиология B Turkic languages B paremiology B old Turkic manuscripts B древнетюркские письменные памятники B theonym B көне түpкi жaзбa ескеpткiштеpi B тюркские языки B түркі тілдері, теoним, Тәңipлiк идеясы B теоним |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
| Summary: | Although the Turkic people have the same origin, their beliefs do not coincide, therefore it is difficult to study the religious beliefs of the Turkic people. The religious and theological paradigm of Turkology is very extensive. The strategic direction of theological Turkology is the scientific analysis of the historical and political factors of the adoption of a particular religion by the Turkic people of different religions, clarification of the system of common values of the Turks of at least one religious class, grouping them according to genealogical and linguistic similarities. The paper aims to identify traces of the idea of "Tengrism" in the worldview of modern Turks through the content of Turkic proverbs and sayings. The continuity and interaction of the common Turkic mythological and religious worldviews are differentiated on the basis of a single paremiological meaning and semantic range of keywords. It is defined that the attributes of the idea of Tengrism in the language of Turkic written monuments of the VI-IX centuries are also reflected in the content of Proverbs and sayings of modern Turkic peoples who profess Islam (Kazakh, Karakalpak, Kyrgyz, Bashkir, and Tatar). The synonymic meaning and common symbolic meanings of the theonyms "Tengir", "Allah", "God", which form the dominant words in Proverbs and sayings, are analyzed. The influence of the semantic features of the supporting/dominant word on the paremiological meaning is considered. One of Turkic Studies' topical problems is the study of the continuity of the religion of "Tengrism" and Islam through language units, which form the basis of the religious and mythological faith of the Turkic peoples. Хотя тюркские народы имеют одинаковое происхождение, но их верования не совпадают, поэтому трудно изучать религиозные верования тюркских народов. Религиозно-богословская парадигма тюркологии очень обширна. Стратегическим направлением теологической тюркологии является научный анализ исторических и политических факторов принятия той или иной религии тюркскими народами разных религий, уточнение системы общих ценностей тюрков хотя бы одного религиозного класса, группировка их по генеалогическому и лингвистическому сходству. В статье исследуется идея «Тенгрианство» в мировозрении современных тюрков через изучение значений тюркских пословиц и поговорок. Преемственность, взаимодействие общетюркского мифологического и религиозного мировоззрений анализируются на основе единого паремиологического и семантического значения слов-доминантов. Уточняется, что атрибуты тенгрианской идеи языка тюркских письменных памятников VI-ІХ веков прослеживаются в содержании пословиц и поговорок современных тюркских народов (казахов, каракалпаков, киргизов, башкиров, татар), исповедующих ислам. Анализируются синонимические значения и общие символические значения теонимов «Тенгри», «Аллах», «Құдай/Бог» в составе пословиц и поговорок. Рассматривается влияние семантических особенностей ключевого/доминантного слова на паремиологическое значение. Изучение преемственности «Тенгрианства» и ислама, составляющих основу религиозных и мифологических верований тюркских народов через языковые единицы, актуализируется как важная проблема тюркологии. Түркі халықтары бір тамырдан тараса да, наным-сенімдері бірыңғай емес, сол себепті түркі халықтарының діни сенімдерін зерттеу күрделі. Дінтанымдық түркітанудың зерттеу парадигмасының аса ауқымдылығын танытады. Әр түрлі діни көзқарастағы түркі халықтарының белгілі бір дінді қабылдауының тарихи-саяси факторларын ғылыми тұрғыдан саралап, тегі бір болса да діни жіктеліске түскен түркілердің ортақ құндылықтар жүйесін айшықтап көрсету, генеалогиялық-тілдік тектестігіне қарай орттақ мүддеге топтастыру теологиялық түркітанудың стратегиялық бағытын айқындайды.. Мақала қазіргі түркілер дүниетанымындағы Тәңірлік идеясының іздерін түркі мақал-мәтелдерінің мазмұны арқылы анықтауға бағытталған. Жалпытүркілік мифологиялық дүниетаным мен діни дүниетанымның сабақтастығы, өзара ықпалдастығы біртұтас паремиологиялық мағына мен тірек сөздердің семантикалық аясы негізінде сараланады. VI-IХ ғaсыp түpкi жaзбa ескеpткiштеpi тіліндегі - Тәңipлiк идеясы атрибуттарының ислам дінін ұстанатын қазіргі түркі халықтары (қазақ, қарақалпақ, қырғыз, татар) мақал-мәтелдерінің мазмұнынан да көрініс беретіні нақтыланады. Мақал-мәтелдер құрамындағы «Тәңip», «Aллa», «Құдай» теонимдерінің синонимдік мағынасы мен ортақ символдық мәндері талданады. Тірек сөздің семантикалық ерекшеліктерінің паремиологиялық мағынаға әсері қарастырылады. Түркі халықтарының діни-мифологиялық сенімінің негізін құрайтын Тәңірлік пен ислам дінінің сабақтастығын тілдік бірліктер арқылы зерттеу түркітанудың маңызды проблемасы ретінде өзектеледі. |
|---|---|
| ISSN: | 2521-6465 |
| Contains: | Enthalten in: Chabaršy. Dintanu serijasy
|
| Persistent identifiers: | DOI: 10.26577//EJRS.2021.v27.i3.r5 |